Yapboz, parçaların bir araya getirilmesi ile bütünü oluşturma şeklinde oynanan oyunlara denir. Puzzle ve Jigsaw olarak da bilinir. En çok bilinen düzensiz parçalara bölünmüş olan bir resmi, parçaları birleştirilerek yeniden oluşturmaktır. İngiliz Haritacı ve oymacı olan John Spilsbury tarafından 1760 yılında Parçalanmış Haritalar adıyla geliştirdi. Geliştirme amacı eğitimde kullanılması idi. Yaklaşık 50 sene coğrrafya eğitiminde ülkeleri birleştirme şeklinde kullanıldı. Sonrasında resim birleştirme şekline dönüştü. Yıllar içerisinde tüm dünyaya yayıldı ve her yaşa hitap eden popüler bir oyun haline geldi.
1930 yılında yaşanan büyük ekenomik kriz sonrasında işsizlik ve pahalılık diğer alternatif eğlenceler yerini pazıl ile zaman geçirmeye bırakmış, bu dönemde oyunda bir patlama yaşanmış. Pazzle yarışmaları yapılmış, dergiler çıkarılmış, turnuvalar düzenlenmişti. Evlerde oynanan yapboz sayesinde aile ilişkileri gelişmiştir.
Düzensiz parçacıklar veya küpler şeklinde yapıldı. Devasa taploların yapılacağı parçacıklardan, cebe sığan boyutlara kadar üretildi. Yapımında kağıt, karton, plastik, tahta veya metal kullanılmıştır. Hatta üç boyutlu forumları bile geliştirildi. Yıllarca fiziki olarak oynanabilen bu oyunlar bilgisayar teknolojilerinin gelişmesi ile elektronik ortamlara adapte edildi. Böyledce populariteleri daha da artarak devam etti.
Çıkış noktası harita, ardından resim olsa da zaman içerisinde sayı, harf, renk ve şekil oluşturma şeklinde değişim gösterdi. Geçtiğimiz yüzyılın sonlarında tüm düntyada oldukça populer olan Zeka Küpü (Rubik Cube) yapbozun renklerle oynanan üç boyutlu şeklidir.
Sayı Yapboz Nasıl Oynanır?
Oyunda, birden sekize kadar olan rasgele dağıtılmış sayı parçalarının birden sekize kadar sıralanması istenir. Yeni oyun açılışında birden sekize kadar olan parçalar karışık olarak dağıtılır. Dokuzuncu parça yeri boş kalır. Sayıları düzenlemek için boş alanın komşuluğundaki parçacığa tıklanır. Tıklanan parçacık boş alana kayar. Kaydırmalar sonucunda sayılar sıralanırsa oyun kazanılır.
Yapılan hamle sayısı ile ters orantılı olarak puan kazanırsınız. Çözüm sonucunda puanınız belirlenir.
Çözümü bulduğunuzda bir mesaj görüntülenir. Önceden üye girişi yapılmış ise puanınız kaydedilir. Üye girişi yapılmamışsa giriş yapmanız istenir.Puanı kaydedip oyuna devam edebilirsiniz.
Referans:
- John Spilsbury (cartographer), 14.01.2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi 12.01.2022
- John Spilsbury ve Yapboz Oyunlarının Tarihçesi 14.01.2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi 14.01.2022